Б.Батчимэг
Улс төр мэдээллийн албаны ахлах сэтгүүлч
Нийгэм
2025.06.24 11:17
241
Аливаа маргаантай мэдээлэлд дүгнэлт хийхдээ фактчек хийгээрэй!

Сүүлийн үед нийгмийн дунд уламжлалт утаат янжуур тамхийг вэйп буюу цахилгаан тамхитай харьцуулсан маргаан хамгийн халуун сэдвүүдийн нэг болоод байна. Угтаа бол утаат янжуур тамхи нь өнгөрсөн зууны чимээгүй алуурчин болж өдгөө жил бүр 8 сая хүний аминд хүрдэг хорт зуршил юм. Үүний хоруу чанарыг буулгаж, аажмаар хорт зуршлаас салгах зориулалтаар бүтээгдсэн вэйпийг нийгэмд илүү аюултай мэт ойлголт олон нийтийн дунд тархаад байдаг билээ.

Цахилгаан тамхи (вэйп) илүү хортой юу, уламжлалт янжуур тамхи хортой уу?

Бид энэ асуултыг хиймэл оюун ухаан — ChatGPT-д тавьж үзлээ. Ингээд түүний үндэслэлтэй, судалгаанд тулгуурласан хариултыг товчлон хүргэж байна.

Хоорондын ялгаа

Үзүүлэлт

Янжуур тамхи

Цахилгаан тамхи

Шаталт

Тийм — шатааж хэрэглэдэг

Үгүй — шингэн ууршуулдаг

Хорт бодисын тоо

~7000 төрлийн химийн бодис

<1000 бодис (ууршсан хэлбэртэй)

Канцероген

70+ хавдар үүсгэгч бодис

Харьцангуй бага

Эрүүл мэндэд нөлөө

Зүрх судас, уушги, хавдар гэх мэт олон талт хохирол

Цочрол өгч болзошгүй ч хамаагүй бага хоруу чанартай

Хоруу чанар

Маш өндөр

~95% бага (UK судалгаа)

ChatGPT-ийн ишлэлтэй хариулт:

“Цахилгаан тамхи нь шаталтаар хорт бодис үүсгэдэггүй тул уламжлалт янжуураас ойролцоогоор 95% бага хортой гэж тооцогддог (Public Health England, 2015).”

“Гэхдээ цахилгаан тамхи нь аюулгүй бүтээгдэхүүн биш бөгөөд никотины хамаарал, урт хугацааны нөлөө нь бүрэн судлагдаагүй.”

“Тамхинаас гарах зорилготой хүмүүст вэйп нь хамаагүй эрсдэл багатай хувилбар байж болно.”

Бид юу ойлгох ёстой вэ?

  • - Цахилгаан тамхи бол хоруу чанарыг нь багасгах хувилбар байж болно. Харин "эрүүл" сонголт биш.
  • - Гэхдээ Эрүүл мэндэд хамгийн сайн шийдэл бол аль ч төрлийн никотины хэрэглээг бүр мөсөн зогсоох юм.
  • - Хууль, бодлого боловсруулахдаа энэхүү ялгааг анхаарах нь иргэдийн эрх, эрүүл мэндийн тэнцвэртэй зохицуулалтад тустай.

Дүгнэлт:

ChatGPT-ээс асуухад ч хиймэл оюун ухаан ингэж хэлж байна:

Цахилгаан тамхи нь хор багатай ч, хоргүй биш. Харин янжуур бол аюулын дээд түвшин.

Хиймэл оюун ухаан хөгжиж буй энэ цагт та аливаа нэг маргаантай сэдвийг заавал “фактчек” хийж олон улсын нотолгоонд суурилсан судалгааны үндэслэлтэйгээр дүгнэлт хийж байх нь чухал юм гэдгийг энэхүү мэдээллээр хүргэж байна.