Н.Буяндэлгэр
Урлаг соёл, шуурхай албаны сэтгүүлч
Нийгэм
2022.12.07 13:27
346
Цахим халдлагаас болж дэлхийн эдийн засагт жилд дунджаар 1 их наяд орчим ам.долларын хохирол учирдаг

Орчин үеийн техник, технологийн дэвшил хөгжлийн шинэ боломж олгохын зэрэгцээ нийгмийн бусад сөрөг үзэгдлүүдийг ч дагуулсаар байна. Тэдгээрийн нэг нь “цахим” гэмт хэрэг юм.

Цахим гэмт хэрэг нь үндэстэн дамнасан, зохион байгуулалттай гэмт хэрэгт тооцогддог бөгөөд дэлхийн эдийн засагт жилд дунджаар 1 их наяд орчим ам.долларын хохирол учруулдаг аж. Уг гэмт хэргийг үйлдэгчдийн тоо жил бүр нэмэгдэж, арга хэлбэр нь илүү боловсронгуй болсоор байна.

Цахим халдлагад өртөж буй иргэдийн дийлэнх хувь нь интернэт банкныхаа нууц үгийг бусдад өгдөг, нууц үгээ маш энгийнээр буюу утасны дугаараараа хийдэг,ил тод бусдад харагдахуйц тэмдэглэж хадгалдаг, майл хаяг болон фэйсбүүкээр дамжуулан хувийн мэдээллээ алдах тохиолдол элбэг байдаг.

Цахим хэтэвчээ халдлагад өртүүлэхгүйн тулд  иргэд  нууц дугаар болон картаа дамжуулахгүй байх ёстой гэж мэргэжилтнүүд мэдээллэж байна.
 
Цахим эринд аюулгүй байдлаа дараах байдлаар хамгаалж хэвшицгээе:
  • Олны танил хүмүүсийн хаягаас дансаа үлдээхийг уриалсан пост таарвал гэмт этгээдүүдийн урхи гэдгийг ямагт санах;
  • Аливаа вэбсайт руу хандахаасаа өмнө сайтар нягтлах;
  • Шагнал, хонжворын тухайн мэдээлэлд хууртахгүй байх;
  • Гүйлгээ хийхдээ хүлээн авагчийг шалгаж, сэжигтэй тохиолдолд хүлээн авагчаас дэлгэрэнгүй лавлах;
  • Таны гар утас, и-мэйл хаягт ирж буй нэг удаагийн нууц кодыг бусдад дамжуулахгүй байх;
  • Ухаалаг гар утсаа бусад хүмүүст хэрэглүүлэхгүй байх;
  • Төлбөрийн картын мэдээллээ нууцлах;
  • Бусдад карт, данс, Интернэт банк зэргээ хэрэглүүлэхгүй байснаар цахим эрсдэлүүдээс сэргийлнэ.
Цахилах эринд цахим орчны аюулгүй байдлаа хамгаалах нь хамгаас чухал.