Боловсролын сайд П.Наранбаяраас багш нарын ажил хаялтын асуудлаар тодрууллаа.

Х.Ганхуяг: Манай улс 32.9 их наяд төгрөгийн төсвийн зарлагатай. 8.8 их наяд төгрөг нь хөрөнгө оруулалт. Дахиад 8.8 их наяд нь цалин, тэтгэвэр. 17 их наяд нь урсгал зардал. Урсгал зардалд хүүхдийн мөнгө, цалин ордог. Цаана нь ердөө тавхан их наяд төгрөг байгаа. Улс болон аймаг, сумны ЗД нар тэр таваниих наяд төгрөгт багтааж, үйл ажиллагаа явуулдаг. Тэндээс хасаад цалин, тэтгэвэр рүү шилжүүлж байгаа юм. Өөрөөр нэмэх ямар ч боломж байхгүй. Мөнгө хэвлэлтэй биш. Засгийн газар Бор тээгийн ордыг ирэх жилээс эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, төсөвт тодотгол хийнэ.

Хэлэлцээрээ хурдан эхлүүлж, шийдэл олж, хаа хаанаа ажилдаа орвол яасан юм

Ажил хаясан багш нарын ажил хаялтын үеийн олговрын өнөөдөр олгоно

Багш мэргэжлийн төлбөрийг чөлөөлж байхаар тэр санхүүжилтээ цалинд нь тусгавал яасан юм!

П.НАРАНБАЯР: Бид хэлэлцээр хийхэд үргэлж бэлэн байгаа. Үйлдвэрчний эвлэл бидний тавьсан ажил хэрэгч саналуудад хариу өгөхгүй байна. Хэлэлцээ хийхэд нэг л зарчим байдаг. Харилцан буулт хийх, түүнийгээ цаасан дээр буулгаж баталгаажуулах, баталгаажуулснаа талууд хариуцлагатайгаар хэрэгжүүлэх ёстой. Тэгэхгүй, зөвхөн нэг талын байр суурин дээрээ хатуу зогсоод байх юм бол хэлэлцээр цааш үргэлжлэхгүй. Нөхцөл байдлыг бодитойгоор үнэлж, шийдвэр гаргамаар байна.

Хүн орлогоороо наад захын хэрэгцээгээ хангаж чадахгүй байхыг ядуурал гэдэг. Харамсалтай нь шинээр ажилд орж буй залуу багш,  Монголын нийт багш ядууралд өртөөд уджээ.

Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжил, хамгааллын ерөнхий газрын дарга Б.Баярсайханаас тодрууллаа.

Өвлийн элсэлтийн шалгалтын бүртгэл ирэх сарын 14нд дуусаж, 12-р сарын 04-ний өдөр 10 цагт монгол хэл бичгийн шалгалтаар эхэлнэ. Тиймээс тус асуудлын талаар БҮТ-ийн ЭШ хариуцсан мэргэжилтэн П.Энхжаргалаас тодрууллаа.

30 дугаар зүйлийн 30.2-т “Ажил хаялтад оролцсон ажилтанд олговор олгох асуудлыг талууд хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэх явцад тогтоож болно” гэсэн байгаа юм. “Болно” гэдэг нь заавал хэрэгжүүлэх албагүй, хүсвэл үүнийг хийж болно гэсэн агуулгатай байдаг. Тэгэхээр салбарын яам болон багш нар, үйлдвэрчний эвлэл хүсвэл хэлэлцээр хийж, харилцан тохиролцож чадвал багш нар ажил хаясан хугацаандаа тодорхой хэмжээний олговор авах боломж бий. Мэдээж, салбарын яам багш нарыг ажил хаялтаа аль болох хурдан дуусгавар болгож, ажлаа хэвийн үргэлжлүүлэх болзол тавих байх.

Монгол Улсын хэмжээнд өнөөдрийн байдлаар нийт 515 мянган тэтгэвэр авагч бүртгэлтэй байгаагаас 59.3 хувь нь бүрэн тэтгэврийн доод хэмжээ буюу 619 мянган төгрөг, 35 хувь нь 1.5 сая төгрөг хүртэл, үлдсэн нь 1.5 сая төгрөгөөс дээш тэтгэвэр авч байна. Хамгийн ихдээ 40 жил даатгуулсан иргэн таван сая төгрөгийн тэтгэвэр авч байгаа гэдгийг НДЕГ-ын төлөөлөл хэлэв.

Г.ГАНБААТАР: Ирцэнд орчихсон бол саналаа өгөөгүй гишүүнийг эсрэгээр нь өгсөнд тооцдог. Би хувийнхаа зүгээс залилангийн маягаар санал хураалт явагдсан гэж харж байна. Тиймээс ч Үндсэн хуулийн маргаан үүссэн. Цэцийн шийдвэр хараахан гараагүй байна.

Б.ЖАВХЛАН. Зээлжих зэрэглэлийн гурван агентлаг манай улсын зээлжих зэрэглэлийг “B1+ тогтвортой” гэж үнэлсэн. Энэ бол маш сайн үзүүлэлт. Өнгөрсөн жил бид “B2 тогтвортой” үнэлгээг авсан, энэ жил дахин хамгаалж чадлаа. БНХАУ болон АНУ, мөн манайхтай ижилхэн түвшинд байсан улсууд бүгд зээлжих зэрэглэл нь буурсан.

НЭГДҮГЭЭР СУРГУУЛЬ: Сургуулийн болон сургуулийн бус орчинд дээрэлхэлтийн шинжтэй зүй бус үйлдэл сурагчдын зүгээс гаргахыг сургууль цаашид хүлээн зөвшөөрөхгүй. Ийм дээрэнгүй зан хандлагатай, зан үйлтэй хүүхдүүд бусдын сурах эрх, аюулгүй байх эрх, бүтээмжтэй байх эрхэд халдаж байгаа гэж үзэж эрдмийн өргөөгийн хувьд бид цаашид уг нийгмийн эсрэг зан хандлагатай хүүхдүүдийг өөрийн харьяалалд байлгаж, сурган хүмүүжүүлэх боломжгүй байх болно.

П.НАРАНБАЯР: Багш нарын цалинг 2023-2026 оны хооронд буюу гурван жилийн хамтын хэлэлцээр гэж байгуулсан байдаг. Энэ хэлэлцээрийн 3.1-т гурван жилийн хугацаанд багш нарын цалинг нийт 30-аас доогүй хувиар нэмэгдүүлэх бөгөөд жил бүр цалингийн нэмэлт хэлэлцээр байгуулна гэж тусгасан. Энэ жилийн нэмэлт хэлэлцээрийг өнгөрөгч хоёр дугаар сард хийсэн. Одоо бол багш нарын цалинг эхний ээлжид 20 хувиар нэмж, нэг сая 483 мянгаас нэг сая 770 мянган төгрөгт хүргэхээр яриа хэлцэл хийж байна. Энэ нь одоо хэлэлцэж буй ирэх оны төсөв тусгагдах тул он гараад хэрэгжиж эхэлнэ.

О.САРАНЧУЛУУН: Зуухан хоног болсон Засгийн газар гэж яриад байгаа. Гурван жилийн өмнө Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн зөвлөл яг энэ төсвийн баганы талаар яам бүр дээр очоод ярихад нэг л Сангийн сайдыг харсан. Өнгөрсөн жил төсвийг хэлэлцэхэд ч би тэр л сайдыг харсан. Энэ жил ч ялгаагүй. Засгийн газар шинэчлэгдсэн ч Сангийн сайд нь хэвээрээ л байгаа. Сүүлийн гурван жилд ганцхан л сайдыг харсан. Сайд нь хэвээрээ, түүний баг ажиллаж байхад яагаад зуухан хоног гэж яриад байгаа юм бэ. Энд туршлага, төрийн бодлогын залгамж гэж байх ёстой.

Ж.Галбадрах: 2028 он хүртэл бидэнд 14 мянган багш шаардлагатай байгаа. Эдгээр багшийг бэлтгэхийн тулд цалинг шат дараатай бэлтгэх ёстой. Энэ талаар асуудал оруулж ирэхээр чуулган, байнгын хороогоор хэлэлцэхгүй байгаад санаа зовж байна.

П.Наранбаяр сайдын мэдэгдэл багш нарыг бухимдуулав.

П.НАРАНБАЯР: Багш нар шууд ажил хаялт зарлана гэсэн нь өөрөө хууль зөрчсөн үйлдэл. Эхлээд хамтын хэлэлцээр хийх ёстой. Шийдвэрт хүрч чадахгүй бол зуучлагч авчирна. Зуучлагч мөн шийдэлд хүргэж чадахгүй бол Хөдөлмөрийн арбитрд хандана.

“Өсвөрийн Парламент-2025" хөтөлбөрийг "Сургуулийн орчин дах аюулгүй усан хангамж, ариун цэвэр, эрүүл ахуй ба өсвөр үе" буюу "WASH AND TEENS" сэдвийн хүрээнд УИХ-ын Тамгын Газар, Парламентын судалгаа, хөгжлийн хүрээлэн, НҮБ-ын Хүүхдийн Сан, Гэр бүл, хүүхэд хөгжил, хамгааллын ерөнхий газар, Монголын Скаутын Холбоо хамтран зохион байгуулж байна.